برنج، جزو مهم ‌ترین محصولات غذایی است که در انواع مختلف و با روش ‌های متعددی از کشت تا آماده ‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از این روش‌ های جذاب و خاص، تولید برنج دودی است که در این فرآیند، برنج در معرض دود چوب قرار گرفته و عطر و طعم خاص خود را به خود می‌ گیرد. برنج دودی نه تنها یک غذای خوشمزه است، بلکه از نظر تغذیه ‌ای نیز ارزشمند محسوب شده و در مقایسه با برنج سفید دارای مقادیری از فیبر، مواد معدنی و آنتی اکسیدان است. این برنج در فرآیند دودی شدن رنگش متمایل به قهوه ای شده و مزه و عطر دود چوب به خود می گیرد. عطر و طعم برنج دودی برای افراد یادآوری آشپزی در دل طبیعت روی آتش هیزم است.

در این مطلب، به بررسی عمیق‌ تری از برنج دودی، اصول و روش ‌های تهیه آن، و نکات مهم در استفاده و طبخ با آن خواهیم پرداخت. همچنین، نگاهی به تاریخچه و ریشه‌های این روش سنتی آشپزی خواهیم داشت تا بهترین تجربه ممکن را برای شما ارائه دهیم.

چرا برنج را دودی می کنند؟

شاید این سوال برای شما هم مطرح باشد که چرا برنج را دودی می کنند؟ جالب توجه است بدانید که در گذشته در مناطقی که دارای آب و هوای گرم و مرطوب بودند، برنج به سرعت فاسد می شد. مردم این مناطق با این شیوه سنتی برنج را خشک می کردند تا ماندگاری اش افزایش یابد. بدین منظور برنج را برای مدت چند ساعت در معرض دود چوب قرار می دادند. این فرآیند به واسطه ی ترکیبات موجود در دود، مانع رشد میکروب ها در برنج شده و زمان نگهداری از برنج را افزایش می داد، ضمن این که عطر و طعم دود را به برنج افزوده که آن را بسیار خوشایند و لذیذ می ساخت.

با وجود این که امروزه برنج ها را با استفاده از روش های نوین در بسته بندی های مناسب نگهداری می کنند و امکان فاسد شدن آن ها در شرایط مختلف آب و هوایی بسیار کم است، برنج دودی به دلیل عطر و طعم خاصش همچنان پر طرفدار است.

فرآیند دودی کردن برنج

دودی کردن برنج به روش های مختلفی انجام می شود که در ادامه رایج ترین شیوه آن را شرح خواهیم داد:

  • در مرحله اول برنج را شستشو داده و پاکسازی می کنند.
  • برای دودی کردن معمولا از چوب درخت های گردو، کاج، بلوط و فندق استفاده می شود. هر یک از این چوب ها عطر و طعم خاصی به برنج می دهند.
  • چوب درخت را در محیط مناسب که می تواند اتاق باشد، آماده می کنند. پس از این که چوب ها را سوزانده و آماده دود دهی بودند، برنج را در معرض دود آن ها قرار می دهند.
  • برنج ها تا زمانی که دود به طور کامل به آن نفوذ کند، دود دهی می شوند.
  • پس از ازین که برنج ها به اندازه کافی در معرض دود قرار گرفتند، آماده بسته بندی و نگهداری خواهند بود.

انواع برنج دودی

همانطور که اشاره شد برنج دودی طی فرآیند دود دهی از چوب درختان به برنج بدست می آید. در نتیجه می توان انواع برنج ایرانی مانند هاشمی، دم سیاه، طارم و غیره را دودی کرد. این برنج ها به سبب کیفیتی بالایی که دارند طی فرآیند دودی شدن، عطر و طعمشان دو چندان می شود. صنایع غذایی زرفام، برنج هاشمی دودی را با بالاترین کیفیت ارائه می دهد.

قیمت برنج دودی

قیمت برنج دودی به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از عوامل موثر در قیمت برنج دودی، نوع برنجی است که دود دهی می شود. بسته به نوع برنج قیمت آن متغیر خواهد بود. به عنوان مثال برنج هاشمی دودی با برنج طارم دودی متفاوت خواهد بود. علاوه بر این هزینه های مرتبط با فرآیند دود دهی نیز بر میزان قیمت برنج دودی موثر خواهد بود. شما می توانید برنج دودی هاشمی را با بالاترین کیفیت و مناسب ترین قیمت بدون واسطه از وبسایت صنایع غذایی زرفام خریداری کنید.

نگهداری از برنج دودی

دودی کردن برنج، برای افزایش دوام و ماندگاری انجام می شود. دودی کردن برنج از رشد میکرب و حشرات جلوگیری می کند. پس شرایط نگهداری از برنج دودی ساده تر از برنج سفید است.

  • جای خشک و خنک: برنج دودی باید در محیطی خشک و خنک نگهداری شود تا از رطوبت زیاد در امان باشد. بهترین محیط برای نگهداری برنج دودی، در جای خشک و دور از تغییرات دمایی ناگهانی می ‌باشد.
  • ظروف محکم و بسته‌ بندی مناسب: برای نگهداری برنج دودی، از ظروف محکم و بسته ‌بندی مناسب استفاده کنید تا ورود هوا و رطوبت به داخل برنج را کاهش دهید. این کار می‌ تواند از اکسیداسیون و افت کیفیت برنج جلوگیری کند.
  • دوری از نور مستقیم خورشید: برنج دودی باید از نور مستقیم خورشید محافظت شود. نور مستقیم می‌ تواند باعث تغییر رنگ و عطر برنج شود و کیفیت آن را کاهش دهد. بنابراین، بهتر است برنج را در جاهایی قرار دهید که از نور مستقیم خورشید محافظت شود.
  • استفاده به موقع: برنج دودی بهتر است به موقع مصرف شود تا عطر و طعم خاص خود را حفظ کند. استفاده به موقع از برنج دودی، از این امکان جلوگیری می‌کند که طعم و عطر برنج به مرور زمان از بین برود.

با رعایت این شرایط نگهداری، می‌ توانید برنج دودی را بهترین شکل ممکن نگهداری کرده و از طعم و عطر خوش ‌مزه ‌اش لذت ببرید.

پخت برنج دودی

برنج دودی را با همان شیوه پخت برنج های سفید به صورت کته و آبکش می پزند که در ادامه شیوه پخت برنج دودی را شرح می دهیم. لازم است بندانید که برنج دودی را به تنهایی نمی پزند. معمولا برنج دودی را با برنج سفید ترکیب می کنند.

پخت برنج دودی به شیوه کته

ابتدا برنج دودی را مانند سایر برنج ها با آب سرد یا ولرم شسته وبه مدت ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت خیس می کنند. پس از این که برنج آماده پخت بود، آن را داخل قابلمه ریخته و آب را به میزان مورد نیاز بدان اضافه می کنند و ظرف را روی حرارت اجاق گاز قرار می دهند. پس از این که آب داخل ظرف کاملا بخار شد، درب قابلمه را با دمکن روی ظرف قرار داده و اجازه دهید تا زیر حرارت ملایم گاز دم بکشد. توجه داشته باشید که برنج دودی نسبت به برنج سفید زود تر دم می کشد. پس باید زمان دم کشیدن برنج دودی را کوتاه تر کنید.

پخت برنج دودی به شیوه آبکش

برای پخت برنج هاشمی دودی به شیوه آبکش، ابتدا برنج را با آب سرد یا گرم بشویید و به مدت حداقل ۳۰ دقیقه خیس کنید. سپس در یک قابلمه بزرگ، حدود دو برابر حجم برنج، آب بریزید (برای هر پیمانه برنج، دو پیمانه آب لازم است). قابلمه را روی شعله گاز قرار دهید و منتظر بمانید تا آب به جوش آید. در این مرحله، می ‌توانید یک قاشق روغن و نمک به آب اضافه کنید تا برنج به هم چسبند و خوش طعم شود. برنج خیس شده را به آب جوش اضافه کنید و اجازه دهید تا برنج در آب جوش حدود ۷ تا ۱۱ دقیقه بپزد. برای اطمینان از پخته شدن برنج، چند دانه را با دست فشار دهید؛ اگر بافت برنج کمی نرم شده و سفتی اولیه خود را از دست داده باشد، می‌توانید آبکش کنید.

پس از آبکش کردن، مقداری آب گرم را به برنج بریزید و سپس کف قابلمه را با کره یا روغن چرب کرده و از سیب زمینی یا نان یا کنجد برای داشتن ته دیگ استفاده کنید. برنج ها را از سبد آبکش داخل قابلمه ریخته و به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقیقه دم بکشید. پس از پخته شدن، می‌توانید کره یا روغن را به آن اضافه کرده و سرو کنید.